BVNTD

Không thực hiện nghĩa vụ thông báo các thương vụ M&A, các công ty công nghệ lớn đối mặt với án phạt từ Cục Chống độc quyền Trung Quốc; Lưu ý đối với nghĩa vụ thông báo tập trung kinh tế trên thế giới và tại Việt Nam.

25/11/2021

      Theo thống kê của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), tính đến năm 2019, đã có 135 quốc gia trên thế giới áp dụng luật Cạnh tranh để điều chỉnh các hoạt động giao dịch M&A trên thị trường. Cũng theo OECD, đa số các quốc gia quy định việc thông báo giao dịch M&A trước khi thực hiện đối với các giao dịch thuộc ngưỡng là nghĩa vụ bắt buộc đối với doanh nghiệp [1]  , các quốc gia có thể kể đến như Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Brazil, Việt Nam v.v… Việc không tuân thủ nghĩa vụ thông báo tập trung kinh tế đối với các giao dịch thuộc ngưỡng thông báo đều có nguy cơ phải đối mặt với các án phạt hành chính lớn tại các quốc gia trên.
      Vào ngày 20 tháng 11 vừa qua, Cục Chống độc quyền Trung Quốc đã phát đi thông báo về việc xử phạt các hãng công nghệ lớn Trung quốc bao gồm cả Tập đoàn Alibaba, Tập đoàn Tencent Holdings, Tập đoàn bán lẻ JD, Suning, Công ty Baidu vì các doanh nghiệp trên đã vi phạm nghĩa vụ thông báo khi thực hiện M&A theo Luật Chống độc quyền Trung Quốc.
      Theo thông tin được công bố, các công ty công nghệ trên đã không thực hiện nghĩa vụ thông báo tới Cục Chống độc quyền Trung Quốc (The Anti-Monopoly Bureau – “AMB”) tổng cộng 43 thương vụ mua bán sáp nhập được thực hiện trong vòng 8 năm, kể từ năm 2012 cho đến nay. Cũng theo AMB, mỗi thương vụ vi phạm nghĩa vụ thông báo sẽ phải chịu mức xử phạt hành chính là 500.000 nhân dân tệ, tương đương khoảng 80.000 USD. Đây cũng là mức xử phạt hành chính tối đa đối với vi phạm về nghĩa vụ thông báo thực hiện M&A theo Luật Chống độc quyền Trung Quốc 2008 (China 2008 Anti-Monopoly Law).
      Trong 48 thương vụ bị AMB xử phạt, thương vụ xa nhất được thực hiện từ năm 2012 được bởi Công ty Baidu, và thương vụ gần đây nhất được thực hiện vào năm 2021 liên quan tới thỏa thuận giữa Công ty Baidu và Công ty sản xuất xe hơi Zhejiang Geely Holdings. 
      Các thương vụ đáng chú ý khác được AMB công bố có thể kể đến như thương vụ Công ty Alibaba thâu tóm Công ty phần mềm bản đồ dẫn đường AutoNavi được thực hiện vào năm 2014; Công ty Alibaba mua lại 44% cổ phần tại Ele.me – một công ty công nghệ chuyển phát đồ ăn – để trở thành cổ đông lớn nhất tại công ty này.
Động thái trên được cho là một phần nằm trong kế hoạch của Chính phủ Trung Quốc nhằm điều chỉnh lại môi trường cạnh tranh giữa các công ty công nghệ tại quốc gia này.


Tại Trung Quốc, Cơ quan Quản lý thị trường (The State Administration for Market Regulation – “SARM”) là cơ quan trực thuộc Chính phủ chịu trách nhiệm quản lý hoạt động M&A trên thị trường theo Luật Chống độc quyền. Và Cục Chống độc quyền (“AMB”) là cơ quan trực thuộc SARM, trực tiếp thẩm định các thông báo về M&A. 
Trong khi đó, các Chi cục quản lý thị trường tại các tỉnh (Provincial Market Regulation Department) là các cơ quan có thẩm quyền thực hiện các điều tra đối với các hành vi gây hạn chế cạnh tranh, nhưng không có quyền thẩm định hồ sơ thông báo M&A.
Luật Chống độc quyền Trung Quốc quy định nghĩa vụ thông báo M&A bắt buộc đối với các công ty đạt ngưỡng doanh thu được quy định tại Luật này.


     Không chỉ riêng tại Trung Quốc, việc xử phạt hành chính đối với các doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ thông báo giao dịch M&A đã xảy ra tại nhiều quốc gia khác trên thế giới. Một số vụ việc điển hình như: Cơ quan cạnh tranh Hoa Kỳ xử phạt Công ty MacAndrews & Forbes Holdings Inc vì vi phạm quy định thông báo giao dịch M&A số tiền 720.000 USD trong thương vụ thâu tóm cổ phiếu có quyền biểu quyết tại Công ty Scientific Games Corporation vào năm 2012; Năm 2011, cơ quan cạnh tranh Argentina đã xử phạt các công ty gồm Công ty GlazoSmithKline và Công ty Stiefel tổng số tiền phạt lên tới 325.000 USD vì chậm trễ nộp thông báo giao dịch; Năm 2009, Uỷ ban Châu Âu đã ban hành mức phạt lên tới 20 triệu Euro đối với Công ty Electrabel vì đã tiến hành mua lại 47,92% cổ phiếu biểu quyết tại Công ty Compagnie National du Rhône mà không thực hiện thông báo về giao dịch này cho Uỷ ban Châu Âu; Năm 2013, cơ quan cạnh tranh Pháp đã xử phạt quỹ sức khoẻ và hưu trí Réunica khi quỹ này thực hiện giao dịch mua lại quỹ đối thủ là Arpège, với tổng số tiền phạt vào khoảng 513.000 USD. 
     Tại Việt Nam, Luật Cạnh tranh 2018 cũng quy định nghĩa vụ thông báo bắt buộc đối với các giao dịch tập trung kinh tế dự định thực hiện thuộc ngưỡng thông báo. Các doanh nghiệp lưu ý tuân thủ pháp luật về cạnh tranh khi thực hiện các giao dịch M&A tại Việt Nam cũng như trên thế giới.

 Luật Cạnh tranh 2018 Việt Nam quy định nghĩa vụ thông báo tập trung kinh tế bắt buộc đối với các doanh nghiệp thuộc ngưỡng phải thông báo tập trung kinh tế quy định tại Điều 13 Nghị định số 35/2020/NĐ-CP ngày 24 tháng 3 năm 2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Cạnh tranh. Cụ thể: 
“Điều 13. Ngưỡng thông báo tập trung kinh tế
1. Các doanh nghiệp dự định tham gia tập trung kinh tế, trừ các doanh nghiệp quy định tại khoản 2 Điều này, theo quy định tại khoản 1 Điều 33 của Luật Cạnh tranh, phải thông báo cho Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trước khi thực hiện tập trung kinh tế nếu thuộc trong một trong các trường hợp sau đây:
a) Tổng tài sản trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp liên kết mà doanh nghiệp đó là thành viên đạt 3.000 tỷ đồng trở lên trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế;
b) Tổng doanh thu bán ra hoặc doanh số mua vào trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp liên kết mà doanh nghiệp đó là thành viên đạt 3.000 tỷ đồng trở lên trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế;
c) Giá trị giao dịch của tập trung kinh tế từ 1.000 tỷ đồng trở lên;
d) Thị phần kết hợp của các doanh nghiệp dự định tham gia tập trung kinh tế từ 20% trở lên trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế.
2. Các doanh nghiệp là tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bảo hiểm, công ty chứng khoán dự định tham gia tập trung kinh tế theo quy định tại khoản 1 Điều 33 của Luật Cạnh tranh phải thông báo cho Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trước khi thực hiện tập trung kinh tế nếu thuộc trong một trong các trường hợp sau đây:
a) Tổng tài sản trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp bảo hiểm liên kết mà doanh nghiệp đó là thành viên, của công ty hoặc nhóm công ty chứng khoán liên kết mà công ty đó là thành viên đạt 15.000 tỷ đồng trở lên trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế; tổng tài sản trên thị trường Việt Nam của tổ chức tín dụng hoặc nhóm tổ chức tín dụng liên kết mà tổ chức tín dụng đó là thành viên đạt 20% trở lên trên tổng tài sản của hệ thống các tổ chức tín dụng trên thị trường Việt Nam trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế;
b) Tổng doanh thu bán ra hoặc doanh số mua vào trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp bảo hiểm liên kết mà doanh nghiệp đó là thành viên đạt 10.000 tỷ đồng trở lên trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế; tổng doanh thu bán ra hoặc doanh số mua vào trên thị trường Việt Nam của công ty hoặc nhóm công ty chứng khoán liên kết mà công ty đó là thành viên đạt 3.000 tỷ đồng trở lên trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế; tổng doanh thu trên thị trường Việt Nam của tổ chức tín dụng hoặc nhóm tổ chức tín dụng liên kết mà tổ chức tín dụng đó là thành viên đạt từ 20% trở lên trên tổng doanh thu của hệ thống các tổ chức tín dụng trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế;
c) Giá trị giao dịch của tập trung kinh tế của doanh nghiệp bảo hiểm, công ty chứng khoán từ 3.000 tỷ đồng trở lên; giá trị giao dịch của tập trung kinh tế của tổ chức tín dụng từ 20% trở lên trên tổng vốn điều lệ của hệ thống các tổ chức tín dụng trong năm tài chính liền kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế;
d) Thị phần kết hợp của các doanh nghiệp dự định tham gia tập trung kinh tế từ 20% trở lên trên thị trường liên quan trong năm tài chính liên kề trước năm dự kiến thực hiện tập trung kinh tế.
3. Trường hợp tập trung kinh tế được thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam, ngưỡng thông báo tập trung kinh tế được áp dụng theo điểm a, b hoặc d của khoản 1, điểm a, b hoặc d của khoản 2 Điều này.”


 Quy định về xử phạt đối với hành vi không thông báo tập trung kinh tế được quy định tại Điều 14 Nghị định số 75/2019/NĐ-CP ngày 26 tháng 9 năm 2019 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh. Cụ thể: 
“Điều 14. Hành vi không thông báo tập trung kinh tế
Phạt tiền từ 01% – 05% tổng doanh thu trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề trước năm thực hiện hành vi vi phạm của từng doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế mà không thực hiện nghĩa vụ thông báo theo quy định tại Điều 33 của Luật Cạnh tranh.”


[1] Theo OECD Competition Trends 2021: Volume II: Control Global Merger

tin mới cùng chuyên mục

Danh mục khác

Qua phản ánh của người dân, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia – Bộ Công Thương (UBCTQG) đã thu thập được một số thông tin liên quan đến dấu hiệu hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp không phép liên quan đến Công ty Cổ phần Thương